Bas Heijne (1960) werd geboren in Nijmegen. Hij groeide op in Zwanen-burg, een dorp in de buurt van Amsterdam. Na het lyceum studeerde hij Engelse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Hij debuteerde in 1984 met de roman Laatste woorden . Daarna schreef hij de roman Suez (1992). Tussen 1984 en 1992 publiceerde Heijne reisverhalen in De Tijd (gebundeld in Vreemde reis ) en journalistiek en essayistisch werk in onder andere NRC-Handelsblad, Haagse Post, De Groene Amsterdammer en Vrij Nederland.

Sinds 1991 is Heijne als redacteur verbonden aan de kunstredactie van NRC-Handelsblad. In 1999 kreeg hij van NRC een wekelijks essay in het Cultureel Supplement. Deze essays zijn gebundeld in De wijde wereld (2000) en hierin onderzoekt Bas Heijne hedendaagse fenomenen vanuit een persoonlijke invalshoek. Zijn zoektocht levert sprankelende beschouwingen op over het leven op een breukvlak van twee eeuwen. Deze bundel werd alom geprezen en genomineerd voor de AKO-literatuurprijs.

In 2003 verscheen de bundel Het verloren land, Opmerkingen over Nederland. De stukken uit de bundel leveren tezamen een verrassend portret op van ons land - dat dierbare land dat we ongemerkt zijn kwijtgeraakt en maar niet terug kunnen vinden

Heijne is romancier, essayist, journalist en toneelschrijver. In 2003 debuteerde hij met Van Gogh; een toneelstuk over de nabestaanden van de meester, over de ontreddering van mensen die met iets groots in hun leven in aanraking zijn gekomen.

Ook was hij enkele jaren regelmatig gastrecensent in het niet meer bestaande programma Zeeman met boeken. In het najaar van 2003 was Heijne als gastschrijver verbonden aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Naast dit alles ishij ook werkzaam als vertaler, onder meer van Evelyn Waugh, E.M.Forster en Joseph Conrad.

In zijn speciaal voor de Bijenkorf geschreven essaybundel Leeswoede! (2004) presenteert Bas Heijne honderd opvallende boeken over uiteen-lopende aspecten van de wereld van nu. In drie essays probeert Bas Heijne aan de hand van de honderd door hem geselecteerde boeken inzicht te krijgen in kwesties die ons vandaag de dag bezighouden

Voor zijn essaybundel Hollandse toestanden krijgt Heijne op 21 mei a.s.de Henriette Roland Holstprijs 2005. Deze driejaarlijkse prijs is bedoeld voor een werk dat uitmunt door sociale bewogenheid en literair niveau. De jury roemt Heijne voor de wijze waarop hij de vinger aan de pols houdt van ‘een door velen als ziek of verziekt beschouwde samenleving’ en een heldere diagnose stelt, zonder effectbejag in zijn taal.

Hollandse toestanden (2005)
11 september 2001, 6 mei 2002 en 2 november 2004 waren schokgolven die voorgoed een einde maakten aan het beeld van Nederland als gelukkige uitzondering. In Hollandse toestanden richt de veelgeprezen columnist Bas Heijne zijn nietsontziende blik op een natie die wanhopig op zoek is naar een moraal.
Heijne verschanst zich niet achter een eenduidige mening. Steeds weer probeert hij te achterhalen waar het werkelijk om gaat, wat er achter het opzichtige vertoon in de media schuilgaat. In een stijl die nu eens ernstig is, dan weer vlijmscherp en ironisch, legt hij de pijnpunten bloot van een land dat zich van alle kanten bedreigd lijkt te voelen. Niets wordt uit de weg gegaan: de rampzalige oorlog in Irak, het misbaar van nieuw rechts, de linkse leegte, het multiculturele melodrama, de onstuitbare opkomst van Patty Brard, en het verband tussen Anne Frank en de Tokkies. En niet te vergeten: de Hazes-doctrine.

De werkelijkheid (2004)

In zijn veelgeprezen essaybundel De wijde wereld schetste Bas Heijne een beeld van de moderne wereld, waarin oude zekerheden lijken weggevallen. In De werkelijkheid gaat hij een stap verder.

Hoe verweer je je wanneer je eigenlijk weerloos staat? Wat betekenen woorden als Goed en Kwaad nog? Hoe kun je verlichte idealen aanhangen, wanneer de ervaring je geleerd heeft je eigen woorden te wantrouwen? Hoe herken je echte gevoelens in een wereld die alsmaar onechter wordt? En kan kunst nog een rol van betekenis spelen wanneer ze overspoeld lijkt door de massacultuur?

In een aantal verrassende beschouwingen probeert Heijne een uitweg te vinden uit de dilemma's van onze tijd. Zijn toon is licht en helder, even prikkelend als persoonlijk; of hij nu over kunstenaars als Bertolt Brecht, Primo Levi en Vincent van Gogh schrijft, over de gruwelen in Hollywood-films als Hollow Man en American Psycho of over de volmaakte schijnwerkelijkheid van Las Vegas.

Tafelgesprekken (2004)

Een jaar lang zocht Bas Heijne mensen op die hij altijd al had willen spreken. Hij koos zijn gesprekspartners uit om wie ze waren, maar vooral om wat ze hem te zeggen hadden. Tijdens een maaltijd - soms een uitgebreid diner, andere keren een eenvoudige lunch - brak het gesprek los.

Schrijvers, filosofen, cultuurcritici, een socioloog en een politicus; Bas Heijne ondervraagt ieder van hen over hun gedachten en inzichten over de wereld van vandaag. Vrijwel alle grote kwesties komen aan bod: globalisering, botsende culturen, de nieuwe wereldorde, de islam, de Nederlandse politiek na Fortuyn, de crisis in de kunst en de betekenis van het individu in een massacultuur.